Page 5 - Design_Kataloq_Tercume_Merkezi_2017_Layout 1

2014 – 2017

Azərbaycanda müasir mətbua n, teatrın və dilçiliyi yeni mərhələyə qədəm qoydu. 1969-cu
təhsil sisteminin təşəkkül tapması, xalqımızın ic- ildə müstəqil Dilçilik İns tutunun fəaliyyətə
mai-siyasi və mədəni həya nda baş verən başlaması ilə dilşünaslıq elmimizin sürətli inkişaf
dəyişikliklər Azərbaycan dilçiliyinin də inkişaf yolu tutaraq ardıcıl şəkildə müvəffəqiyyətlər
yolunu müəyyən etmişdir. Ana dili ilə bağlı yeni- qazanması üçün möhkəm zəmin yarandı.
yeni dərsliklər, lüğətlər və sanballı elmi tədqiqatlar Azərbaycan dilçiliyi Məmmədağa Şirəliyev,
meydana çıxmışdır. Bu sahədə görkəmli ziyalılarımız Əbdüləzəl Dəmirçizadə, Muxtar Hüseynzadə,
Mirzə Kazım bəy, Mirzə Fətəli Axundzadə, Rəşid Əliheydər Orucov, Səlim Cəfərov, Əlövsət Abdul-
bəy Əfəndiyev, Sultan Məcid Qənizadə, Məhəm - layev, Fərhad Zeynalov və digər alimlərimizin
məd ağa Şahtaxtlı, Nəriman Nərimanov, Üzeyir yüksək elmi səviyyəli tədqiqatları yalnız dilşü -
Hacıbəyli və başqalarının mühüm xidmətləri vardır. naslığımızı yox, ümumən Azərbaycan ic mai fikrini
Ana dilimizin tədqiqi xüsusilə ötən əsrin ilk zənginləşdirdi.
onilliklərindən başlayaraq bilavasitə diqqət Xalqımızın böyük oğlu Heydər Əliyev res -
mərkəzində olmuşdur. Həmin dövrdə Üzeyir publikamıza rəhbərlik etməyə başladığı ilk vaxt-
Hacıbəyli, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, Bəkir lardan Azərbaycan ədəbi dilinə ayrıca diqqət
Çobanzadə, Cavad Axundzadə, Xalid Səid Xocayev ye rmiş, ana dilimizin Azərbaycan SSR Kons tu -
və digərlərinin dilimizin qramma kasına dair bir si yasında dövlət dili kimi xüsusi maddədə gös -
çox tədqiqatları işıq üzü görmüşdür. 1926-cı ildə tərilməsinə nail olmuşdu. Heydər Əliyevin hazırlayıb
Birinci Türkoloji Qurultayın Bakıda keçirilməsi həyata keçirdiyi dövlət quruculuğu strategiyasının
ölkəmizdə dilçilik sahəsində əldə olunan tərkib hissəsi olan dil siyasə nin nə cəsidir ki,
nailiyyətlərin mən qi davamı kimi yeni-yeni 1970-ci illərdə Azərbaycan dilinin tarixi intensiv
tədqiqatların meydana çıxmasına təkan vermişdir. şəkildə öyrənilmiş, müasir Azərbaycan dilinin
1920-ci illərdə respublikada aparılan dilçilik problemləri ilə bağlı çoxsaylı elmi-nəzəri əsərlər
tədqiqatları Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö yaradılmışdır. Ali məktəblər üçün yazılmış dördcildlik
“Müasir Azərbaycan dili” dərsliyi 1974-cü ildə
Cəmiyyə ndə və Azərbaycan Dövlət Elmi-Tədqiqat
məhz ulu öndərin təşəbbüsü ilə milli dilçilik
İns tutunda mərkəzləşmişdi. Sonralar SSRİ Elmlər
elminin inkişa na töhfə kimi qiymətləndirilərək
Akademiyası Zaqafqaziya filialının Azərbaycan
respublikanın Dövlət mükafa na layiq görülmüşdür.
şöbəsinin və SSRİ Elmlər Akademiyası Azərbaycan
Azərbaycan dilinə və ümumiyyətlə, Azərbaycan
Filialının Dil və Ədəbiyyat İns tutunun yaradılması
dilçilərinin əməyinə verilən qiymət və onlara
ilə həmin tədqiqatlar daha sistemli və əhatəli
göstərilən qayğı Azərbaycanın keçmiş sovet
aparılmağa başladı. 1945-ci ildə Azərbaycan Elmlər
məkanında, eyni zamanda beynəlxalq elm aləmində
Akademiyası təşkil olunduqdan sonra Azərbaycan
türkologiyanın mərkəzlərindən biri kimi
5