Bakanlar Kuruluna Bağlı Azerbaycan Tercüme Merkezinin Aydın Yol gazetesinin 9 Temmuz 2016 tarihli 81.sayısında gazeteci Elmin Nuri’nin Baba Kûhî Bakuvi – Mezarı Dağı Nurlandıran Mutasavvıf başlıklı yazısı yayımlandı.

Yazı 10 – 11.yüzyıllarda yaşamış ünlü mutasavvıf şair, mutasavvıf teorisinin gelişmesinde istisna hizmetlerde bulunmuş Baba Kûhî Bakuvi’nin gizemlerle dolu hayatı, irfan kaynağı olan yazıları anlatılır.

Hayatının son günlerini ıssız bir yerde, dağ başında yaşayan mutasavvıfın ölümünden sonraki mistik güçlere dönüşme makamı yazıda dikkat odağına çevirdi. Araştırmalarda mutasavvıfın son günlerini yaşadığı ve mezarının bulunduğu dağın sonradan ziyaretgâha dönüşmesine de değinmiş.  

Mutasavvıfın Şiraz civarlarındaki dağda bulunan mezarı özellikle mistik güçlere sahip olduğunu da belirtelim. Doğu’nun büyük şairi Hafız Şirazi bu mezarı ziyaret edenden sonra şairlik yeteneğini kazanmış. Kara sevdaya tutulmuş Şirvanşah kızı bu mezarın çevresinde ruhunu dinlendirmiş ve daha sonra bu mezarın çevresinde yaşamıştır. Yazıda mutasavvıf mezarının mistik güce sahipliği böylesine olgularla gösterilmiştir.

Yazar Baba Kûhî’nin çalışmalarına da değinmiştir. Kûhî’nin hem divanında, hem de diğer felsefi yazılarında derin anlama sahip, orijinal felsefi düşünceler, İlahi hikmetlerden örnekler vermiş. Bu örneklerde Mutasavvıflığa özgü olan gizli simgelerin açımına, gizlemli makamların açıklanmasına kalkışıyor.

“Yoktur ruhların kargaşası, herkes bilir ki, onlar topraktan yaratıldı. Kûhî yüreğini bedenin tabından sildikten sonra kocaman bir deryaya düştü”   

Bu fikir Vahdet-i Vücut ana felsefesini yansıtmaktadır. Vahdet-i Vücut’taki “insan deryadan ayrılan damlalar gibi ilahi vücuttan kopmuş zerrelerdir” formülü bu teorinin ana amacını yansıtmaktadır. Kûhî bunu da çok güzel vurgulamış. “damlalar sonradan yene deryaya döndüğü gibi, insanlar da zerre gibi yeniden özüne dönerler”.

Yazar bugün de sır olarak kalmakta devam eden Baba Kûhî Bakuvi’nin araştırmacılar, bilim adamlarınca o kadar derinden öğrenilmemesini özellikle belirtmiş. Bu alanda araştırma yapan bilim adamlarının – Solmaz Rızaguluzade, Zakir Memmedov, Mesiağa Memmedli, Senan İbrahimov’un adlarını vermiş.